อันตรายจากการแพ้อาหาร (Food Allergy)

• Facebook
• X
• Line

การแพ้อาหารไม่ใช่เรื่องธรรมดาที่ควรมองข้าม เพราะอาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพร้ายแรงได้ ตั้งแต่อาการเล็กน้อยจนถึงการเสียชีวิต หากคุณสงสัยว่าตัวเองอาจมีปัญหาการแพ้อาหาร การทำตรวจภูมิแพ้อาหารแฝง ภูเก็ต จะช่วยให้คุณทราบสาเหตุที่แท้จริงและป้องกันความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ภาวะแพ้อาหาร คืออะไร

แพ้อาหาร เป็นความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันที่มีความไวเกินต่อสารประกอบในอาหารบางชนิด เมื่อร่างกายได้รับสารก่อภูมิแพ้เข้าไป ระบบภูมิคุ้มกันจะตอบสนองโดยการหลั่งสารฮิสตามีนและสารอื่น ๆ ออกมา ทำให้เกิดอาการผิดปกติต่าง ๆ ตามมา ภาวะนี้แตกต่างจากการแพ้อาหารทั่วไปที่เกิดจากการย่อยอาหารไม่ได้ เนื่องจากเกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันโดยตรง

สัญญาณและอาการแพ้อาหาร เป็นอย่างไร

อาการแพ้อาหารมีความหลากหลายและรุนแรงแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับปริมาณอาหารที่รับประทาน ความไวของแต่ละบุคคล และชนิดของการแพ้ โดยสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก

การแพ้แบบเฉียบพลัน

• อาการเกิดขึ้นภายใน 30 นาทีถึง 2 ชั่วโมงหลังรับประทานอาหาร
• ผื่นลมพิษ คัน บวมแดงตามผิวหนัง
• ตาบวม ปากบวม หรือใบหน้าบวม
• แน่นหน้าอก หายใจลำบาก ไอ
• คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง
• ในกรณีรุนแรงอาจเป็นช็อก และเสียชีวิตได้

การแพ้แบบเรื้อรัง

• อาการปรากฏหลังรับประทานอาหารไปแล้วหลายชั่วโมงหรือหลายวัน
• ผื่นแห้ง คัน บริเวณข้อพับ แก้ม ในเด็ก
• ท้องผูกสลับท้องเสีย ปวดท้องเรื้อรัง
• ปวดศีรษะไมเกรน อ่อนเพลีย
• ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อและข้อต่อ
• เป็นสิวอักเสบตามร่างกาย

 

ปัจจัยกระตุ้นที่ทำให้เกิดการแพ้อาหาร

• พันธุกรรม – มีประวัติครอบครัวเป็นโรคภูมิแพ้
• พฤติกรรมการบริโภค – รับประทานอาหารชนิดเดียวมากเกินไปและบ่อยครั้ง
• สิ่งแวดล้อม – การสัมผัสมลพิษ ฝุ่นละออง
• ความเครียด – ส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกัน
• การติดเชื้อ – ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติ
• การใช้ยาปฏิชีวนะ – ทำลายจุลินทรีย์ดีในลำไส้

 

ทำไมบางคนแพ้อาหารที่เคยทานได้ตอนเด็ก

การเปลี่ยนแปลงของการแพ้อาหารตลอดช่วงชีวิตเป็นเรื่องปกติ เนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันมีการพัฒนาและเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ปัจจัยสำคัญคือพันธุกรรมที่มียีนควบคุมการแพ้อาหาร ซึ่งอาจแสดงออกมาในช่วงวัยต่าง ๆ นอกจากนี้ พฤติกรรมการบริโภคที่เปลี่ยนไป เช่น การทานอาหารชนิดใดชนิดหนึ่งมากเกินไปอย่างต่อเนื่อง ก็สามารถกระตุ้นให้เกิดการแพ้ขึ้นมาใหม่ได้ แม้จะเคยทานได้ตอนเด็กก็ตาม

 

ทานยาแก้แพ้ก่อนกินอาหารที่แพ้ ได้ไหม

ไม่แนะนำให้ใช้ยาแก้แพ้เพื่อเป็นการป้องกันล่วงหน้า เพราะมีความเสี่ยงสูงมาก ยาต้านฮิสตามีนจะช่วยบรรเทาอาการทางผิวหนังเท่านั้น แต่ไม่สามารถป้องกันอาการระบบอื่น ๆ ที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต 

 

โอกาสในการหายขาดจากภาวะแพ้อาหาร

การหายจากการแพ้อาหารขึ้นอยู่กับชนิดของอาหารและความรุนแรงของอาการ อาหารบางประเภทเช่น ไข่ นม และแป้งสาลี มีโอกาสหายได้ หากหลีกเลี่ยงไป 3-5 ปี อาการจะค่อย ๆ ดีขึ้น แพทย์จะติดตามผลโดยการตรวจเลือดหรือทดสอบผิวหนังทุก 6 เดือนถึง 1 ปี เมื่อระดับการแพ้ลดลง แพทย์อาจแนะนำให้ทดลองรับประทานใหม่ภายใต้การดูแลในโรงพยาบาล ส่วนอาหารทะเลและถั่วต่าง ๆ มักจะพบว่าไม่หายขาด 

แพ้อาหารทั่วไป vs. ภูมิแพ้อาหารแฝง

การแพ้อาหารทั่วไป (Food Allergy)

• กลไก : เกิดจากการตอบสนองของภูมิคุ้มกันชนิด IgE
• อาการ : มักเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลันภายใน 2-4 ชั่วโมงหลังรับประทาน
• ความรุนแรง : อาการอาจรุนแรง เช่น ผื่นขึ้น, บวม, หายใจลำบาก, หรือรุนแรงถึงขั้นเป็นอันตรายถึงชีวิต

ภูมิแพ้อาหารแฝง (Food Intolerance/Sensitivity)

• กลไก : เกิดจากภูมิคุ้มกันชนิด IgG
• อาการ : อาการไม่รุนแรงและมักเกิดขึ้นช้า อาจใช้เวลาหลายชั่วโมงหรือข้ามวันกว่าจะแสดงอาการ ทำให้ผู้ป่วยมักไม่เชื่อมโยงกับอาหารที่รับประทาน
• ตัวอย่างอาการ : ปวดศีรษะ, อ่อนเพลีย, ปัญหาระบบย่อยอาหาร (เช่น ท้องอืด, ท้องเสีย), และผิวหนังผิดปกติ (เช่น ผื่น, สิว)

 

ตรวจหาภูมิแพ้อาหารแฝงเพื่อป้องกันความเสี่ยง

 

การตรวจหาภูมิแพ้อาหารแฝงทำได้โดยการเจาะเลือดตรวจหาแอนติบอดี IgG ที่จำเพาะต่ออาหารต่าง ๆ การตรวจนี้จะช่วยให้ทราบว่าร่างกายมีการตอบสนองต่ออาหารชนิดใดบ้าง ทำให้สามารถหลีกเลี่ยงอาหารที่มีความเสี่ยงได้อย่างถูกต้อง ป้องกันการเกิดอาการที่อาจส่งผลเสียต่อสุขภาพในระยะยาว 

 

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับภาวะแพ้อาหาร

รวมคำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับภาวะแพ้อาหาร

1. ถ้าแพ้อาหารจะมีอาการยังไง

อาการแพ้อาหารแสดงออกได้หลากหลายรูปแบบ ตั้งแต่อาการเล็กน้อยเช่น คัน ผื่นแดง จนถึงอาการรุนแรงเช่น หายใจไม่ออก ช็อก หรือเสียชีวิต อาการจะขึ้นอยู่กับปริมาณอาหารที่รับประทาน ความไวของแต่ละคน และชนิดของการแพ้ ผู้ที่มีประวัติแพ้อาหารควรเฝ้าระวังอาการอย่างใกล้ชิด และมียาฉุกเฉินพร้อมใช้งานเสมอ

2. สารก่อภูมิแพ้ 9 ชนิด มีอะไรบ้าง

สารก่อภูมิแพ้หลัก 9 ชนิดที่พบบ่อยได้แก่ นม ไข่ ถั่วลิสง ถั่วเหลือง ปลา อาหารทะเล แป้งสาลี ถั่ว Tree nuts และงา สารเหล่านี้เป็นสาเหตุของการแพ้อาหารมากกว่า 90% ของทุกกรณี ในประเทศไทยยังพบการแพ้กุ้ง ปู หอย และปลาค่อนข้างสูง รวมถึงการแพ้ผลไม้เมืองร้อนบางชนิด

3. คนแพ้อาหารอะไรมากที่สุด

ในเด็กไทย พบการแพ้อาหารประเภทนม ไข่ และถั่วลิสงมากที่สุด ส่วนในผู้ใหญ่จะเป็นอาหารทะเล โดยเฉพาะกุ้ง ปู หอย ตามด้วยปลา ถั่วลิสง และผลไม้บางชนิด 

อย่างไรก็ตาม การแพ้อาหารทะเลมักจะแพ้ตลอดชีวิต ต่างจากการแพ้นมและไข่ที่อาจหายได้เมื่อโตขึ้น 

4. อาการแพ้อาหารเฉียบพลันมีอะไรบ้าง

อาการแพ้อาหารเฉียบพลันที่ต้องระวังคือ ผื่นลมพิษ บวมบริเวณใบหน้า ปาก ลิ้น หายใจลำบาก แน่นหน้าอก เสียงแหบ ไอ คลื่นไส้ อาเจียนรุนแรง ปวดท้องมาก ความดันโลหิตตก วิงเวียน หน้ามืด และหมดสติ อาการเหล่านี้เป็นสัญญาณเตือนของภาวะคุกคามชีวิต ต้องรีบนำส่งโรงพยาบาลทันทีและอาจต้องใช้ยาฉีดฉุกเฉิน

หากคุณสงสัยว่าอาจมีปัญหาการแพ้อาหาร ภูเก็ต เมดิคอล คลินิก พร้อมให้บริการตรวจวินิจฉัยและให้คำปรึกษาจากทีมแพทย์ชำนาญการ ด้วยเครื่องมือที่ทันสมัยและการดูแลที่ใส่ใจในทุกรายละเอียด สามารถจองคิวรับบริการของเราได้ที่นี่ หรือสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ 096-2362449